روشهایی برای تربیت بهتر کودکان

ما می توانیم به کودک خود یاد بدهیم چگونه بدون دخالت ما، رفتاری مناسب داشته باشد
بچه ها هم باید زمانی را برای خودشان خودشان داشته باشند؛ آنها بچه هستند و قبل از هر چیزی باید بچگی کنند!
اما کمی چالش تربیتی هم لازم است که برایتان راه آن را نوشته ام، روش‌هایی که روانشناسان تربیتی به آن رسیدهاند که با آنها بهتر یاد می‌گیریم چگونه با کودک خود برخورد کنیم.

یکی از روانشناسان تربیتی به نام دکتر شارون هال میگوید: اگر شما وقتی فرزندتان هنوز نوپا است یکسری توقعات که از آنها دارید برایشان مشخص کنید این توقعات در ذهنشان میماند و از آن به بعد خودشان هم این توقع را از خودشان دارند.

به این دلیل که کودک ذاتا علاقه دارد پدر و مادر خود را خوشحال کند سعی میکند همانطور که به او یاد داده اید، رفتار کند

کودکان از زمان ۱۸ ماهگیشان این رفتار را دارند و طبق توقعات پدر مادرشان رفتار میکنند.

تربیت یک طفل نوپا آنقدر هم که فکر میکنید سخت نیست! روانشناسان تربیتی میگویند «تتربیت کودکتان را از زمانی که 2 ساله است شروع کنید،چون کودک سریعتر یاد میگیرد،و رفتاربهتری خواهد داشت»مواردی که در ادامه برایتان توضیح میدهیم میتواند برای تربیت بهتر کمکتان کند وکودک یاد بگیرد چطور باید رفتار کند.

بخش اول

1. قانون های ثابت و قابل احترام برایشان تعیین کنید
   کودکان فکر میکنند آزادند هر کاری که دلشان میخواهد انجام دهند،و اگر با آنها مخالفت شود،، جیغ می‌زنند و یا با پرتاب کردن وسایل، اوقات‌تلخی می‌کنند یا گریه میکنند.یک درمانگر خانواده به نام هال رونکل میگوید زمانیکه کودک متوجه شود یک سری قوانین معین و خوبی برایش وجود دارد می آموزد به محدودیتهایی که برایش گذاشتید احترام بگذارد و خودش را باشرایط وفق بدهد.
   لازم نیست برای کارهایی که از فرزندتان می‌خواهید یا قوانینی که برای او وضع کرده‌اید، توضیح دهید.ولی اگر دلایل قانع کننده ای برایش بیاورید کمتر اذیتتان میکند.مثلا اگر قرار گذاشته‌اید که سر ساعت ۸ به رختخواب برود، به او بگویید این کار لازم است چون بدن او را قوی و سالم نگه می‌دارد. یا اگر به او می‌گویید اسباب‌بازی‌هایش را جمع کند، دلیلش این است که دفعه‌ی بعد که خواست بازی کند، دنبال‌شان نگردد.

2. از او تعریف کنید
   وقتی میبینید کودک کارهایش را به درستی انجام میدهد از او تعریف کنید.مثلا وقتی کودک تختش را مرتب میکند حتما این رفتارش را تمجید کنید. به او بگویید: «چه پسر بزرگی دارم که خودش تختشو مرتب می‌کنه و کاراشو خودش انجام میده.»

3. خودتان هم قوانین را رعایت کنیددر کتاب«تربیت بدون نگرانی» نویسنده می‌گوید: «کودک باید ببیند که خودتان هم قوانین را رعایت می‌کنید. وقتی از کار برمی‌گردید لباس‌هایتان را آویزان کنید، ظرف‌های کثیف را داخل سینک بگذارید و وقتی ناراحتید گریه زاری و داد و بیداد نکنید. بچه‌ها زمانی درست رفتار می‌کنند که ببینند شما هم به قوانین خودتان احترام می‌گذارید.

4. وجدان کودک را پرورش بدهیدوقتی کودک قوانین تعیین شده را رعایت نکرد و از این کارش ناراحت بود سعی کنید آرامش کنید که دیگر حس بد را نداشته باشد. درست است که کمی حس گناه برای کودک لازم است؛ چون باید بتواند بد و خوب را تشخیص بدهد وراه درست را انتخاب کند ؛ اما یادتان باشد از این‌گونه اتفاقات به عنوان یک فرصت آموزشی بهره ببرید. دکتر هال پیشنهاد می‌کند در این مواقع به کودک بگویید: «می‌دونم ناراحتی اما همه‌ی ما اشتباه می‌کنیم، فقط باید حواس‌مون باشه دفعه‌ی بد تکرارش نکنیم.»

بخش دوم:

مهارت‌های حل مسئله را یادش بدهید
مهارت های حل مسأله مثل بستن کفش‌ هایش ... یکی از بزرگترین دلایل رفتارهای بد کودکاناین است که حس میکنند ناتوانند . روانشناسان تربیتی در این زمینه اعتقاد دارند زمانی‌ که کودکان راحت بتوانند کاری که میخواهند انام دهند و خد را بشناسند، رفتار بهتری خواهند داشت چون در این صورت بهتر مراقب خود هستند و به قول معروف کمتر صدای شما را در می‌آورند! و در صورت مواجهه با چالش‌ها درست‌ عمل می‌کنند.

1. به کودک اجازه‌ی تصمیم‌گیری بدهید
   درست است که فرزندتان کوچک است، اما به او فرصت بدهید که انتخاب کند. از او بپرسید: «دلت می‌خواد کدوم لباس‌خوابت رو بپوشی؟»، «برای زنگ تفریحت چه ساندویچی دوست داری برات بذارم؟»، اگر کودک بتواند این تصمیمات کوچک را بگیرد امور دیگر را بهتر اداره می‌کند، مثلا اگر با خواهرش دچار مشکل شود، دیگر از کارهای او شکایت نخواهد کرد و با صبوری مشکل را حل میکند

2. تشویقش کنید دوباره و دوباره سعی کند
   من و شما می‌دانیم اگر همه‌ی کارهای کودک را خودمان انجام بدهیم، خب همه‌چیز سریع‌تر پیش می‌رود؛ اما مهم این است که به کودک، مخصوصا کودک پیش‌دبستانی زمان کافی بدهیم خودش از پس کارهایش بربیاید. باید به کودکان کمک کنید کارهایشان را خودشان انجام دهند «مثلا حتی اگر وقتتان بیشتر گرفته شد بمانید خودش بند کفشش را ببندد اجازه بدهید خودش اسباب‌بازی‌هایش را جمع و جور کند یا جوراب‌هایش را درون ماشین لباسشویی بگذارد.»

3. طوری کودک‌تان را تربیت کنید که درباره‌ی هرموضوعی همه ی جوانب را در نظر بگیرد
   مهارت‌های شناختی کودک برای به چالش کشیدن خودش را تقویت کنید. مثلا وقتی درباره‌ی اینکه چگونه باید کاری را به انجام برساند از شما سؤال می‌کند، جوابش را با سؤال بدهید. مثلا بگویید: «خودت فکر می‌کنی باید چیکار کنی؟» با این سؤال اعتماد به نفس او را بالا می‌برید و کمک می‌کنید درباره‌ی مسائل عمیق‌تر تفکر کند و نگرش درستی داشته باشد.

بخش سوم:

صبور بودن را به کودک خود بیاموزید هیچکس از انتظار خوشش نمی آید به خصوص کودکان و نوجوانان؛ چون آنها دوست دارند خیلی سریع از همه چیز سر در بیاورند بهتر است از همان اول صبوری را به او بیاموزید اینکار کمی سخت است و کودک خوشش نمی آید اما با این کار به او یاد میدهید در آینده چطور با مسائل برخورد کند و برایش سخت نباشد و اگر قرا باشد برای کاری منتظر بماند رفتار نا مناسبی نداشته باشد

1. بگذارید انتظار بکشد
   هرچیزی را خواست، بلافاصله به او ندهید«اجازه بدهید فرزندتان احساس ناخوشایند انتظار را تجربه کند؛ چون این یک تغییر بزرگ و مهم است». به فرزندتان کمک کنید که بی‌صبری خودش را مدیریت کند.
2. به کودک‌تان درباره‌ی احساساتش بگویید
   کودک نوپا وقتی منتظر می‌ماند، نمی‌تواند احساس سرخوردگی‌ و یأس خود را بیان کند! اما شما می‌توانید برای احساسات مختلف او اسمی بگذارید و کمکش کنید آنها را به زبان بیاورد. از طرفی وقتی موفق شد برای چیزی صبر کند، تشویقش کنید. اگر کودک پیش‌دبستانی شما توانست در برابر چیزی صبوری به خرج دهد، به او بگویید: «می‌دونم که انتظار کار خیلی سختیه اما تو از پسش براومدی و این خیلی خوبه. تو صبر کردی». اگر شما برای صبر فرزندتان ارزش قائل شوید، او ترغیب می‌شود بیشتر تلاش کند و به اندازه‌ی کافی صبر کند تا به نتیجه برسد
3. کودک‌تان را در اموری که نیاز به صبر دارد، مشارکت بدهید
   کودکان را به کارهایی که فورا نتیجه نمی‌دهند و زمان می‌برند تا به ثمر برسند، تشویق کنید. مثلا برایش پازل بخرید یااز او بخواهید همراه شما بذر گل بکارد و از آن مراقبت کند تا سبز شود.

بخش چهارم: روی «همدلی» زیاد تأکید کنید

تا به حال چندبار وقتی کودک‌تان اسباب‌بازی‌اش را با دوست یا خواهرش شریک شده است، کار او را پررنگ جلوه داده‌اید؟ اصلا فکر کردید که باید به این موضوع اهمیت بدهید؟! «افراد با این ذهنیت بزرگ می‌شوند که تمام دنیا حول محور خودشان می‌چرخد پس از همان کودکی یادشان بدهید که همه‌ی آدم‌ها احساس دارند، می‌فهمند و عواطف سایرین هم مهم است! اگر کودک این‌گونه رشد کند، کمتر احتمال دارد که در آینده با دیگران بد رفتار کند یا به آنها آسیب برساند.»

1. از مهربانی‌های فرزندتان قدردانی کنید
   روان‌شناسان کودک اعتقاد دارند بهتر است فرصت‌های طبیعی را برای آموزش همدلی به کودک از دست ندهیم. او می‌گوید: «وقتی می‌بینید کودک‌تان نسبت به دیگری باملاحظه رفتار می‌کند، شما هم به این رفتارش پروبال بدهید. مثلا اگر دیدید روی عروسکش پتو انداخته است، بگویید: «چه کار خوبی کردی، هوا سرد شده ممکن بود سرما بخوره.»
2. به جای توضیح دادن، از او سؤال کنید
   شما نمی‌توانید به یک کودک نوپا، همدلی را توضیح بدهید. بچه‌ها در شرایطی نیستند که به سخنرانی دیگران گوش بدهند. کاری که باید بکنید این است: کمک کنید درباره‌ی احساسات دیگران فکر کنند. اگر از آنها سؤال کنید ذهن‌شان به‌کار می‌افتد و متوجه‌ی احساسات دیگران می‌شوند. مثلا وقتی کودک‌تان اجازه نمی‌دهد دوستش با عروسکش بازی کند از او بپرسید: «فکر می‌کنی دوستت چه حسی داشت وقتی نذاشتی به عروسکت دست بزنه؟
3. زبان بدن را به کودک‌تان یاد بدهید
   خودتان می‌دانید که حالات چهره و حرکات بدن احساسات آدم‌ها را بیان می‌کند. وقتی بتوانید این احساسات را درک کنید، همدلی‌تان بیشتر می‌شود. «دیدی وقتی شکلاتت رو با دوستت نصف کردی چقدر خوشحال شد؟ دیدی خندید؟ تو باعث شدی اون خوشحال بشه.» به موقع به او یادآوری کنید به حالات دیگران که بیان‌کننده‌ی احساس‌شان است، فکر کند. کودک ممکن است در ابتدا کاملا متوجه این رفتارها نشود اما کم‌کم درک خواهد کرد و می‌فهمد رفتار او چگونه می‌تواند دیگران را تحت تأثیر قرار بدهد.
   هم من و هم شما می‌دانیم که یک شبه نمی‌شود یک بچه را تربیت کرد و نظم و ترتیب یادش داد! خیلی از اوقات ممکن است فرزندتان بی‌ادبی کند یا رفتار بدی داشته باشد هرچقدر هم که شما سعی کرده باشید این اتفاق نیفتد. یادتان می‌آید دوستم چه می‌گفت؟ «در نهایت آنها فقط بچه هستند» همین! تلاش کنید! دیر یا زود جواب می‌گیرید و کودک دلبندتان می‌آموزد حتی زمان‌هایی که شما حضور ندارید، بهتر و بهتر رفتار کند. مطمئن باشید!