روانشناسی حسادت کودکانه
انسان به این دلیل که علاقه مند به کسب امتیازات و کمال است در بعضی مواقع حسادت میکند. به همین دلیل وقتی انسان با پیشرفت یا موفقیت بیش از اندازه دیگران مواجه شود دچارحالتی می شود که احساس حقارت می کند به همین دلیل برای از بین بردن این احساسش ، برای بدست آوردن آن امتیاز تلاش می کند. و وقتی میبیند استعداد و امکانات رسیدن به آن امتیازرا ندارند و یا به اندازه کافی برای آن تلاش نمی کند، وبه آن امتیاز نمیرسند و دچار حسادت می شود.
برای درمان این افراد ازاجبارکردن ، تهدید، سرزنش و یا تنبیه بپرهیزید؛ افرادی که دچار این اختلال هستند بیشتر نیازمند محبت هستند
از نظر عده ای از روانشناسان حسادت اکتسابی و از نظر عده ای فطری است،به طور کلی میتوان گفت حسادت نوعی صفت روانی و اخلاقی است که به طور ذاتی در وجود همه انسان ها می باشد؛ اماافرادی که دچار اختلال روانی می شوند، آن را در وجود خود رشد می دهند.
عده ای از روانشناسان معتقدند که کودکان حسادتشان را از15 تا 16 ماهگی نشان میدهند و در دو بازه ی سنی، یعنی سن 2 تا 5 سالگی و دوران بلوغ خیلی زیاد میشود. البته حسادت تأثیرمثبت هم دارد. یعنی اگر اندازه آن عاقلانه و منطقی باشد، باعث میشود تلاش فرد بیشتر وباعث پیشرفت اوشود.
نشانه‌های حسادت کودکان
- کودک مستقیم می گوید: از «نوزاد» متنفر است و به صدمه زدن نوزاد می پردازد.
- پس از تولّد نوزاد، کودک بزرگ‌تر بدرفتار می شود، مثلاً بشقاب ها را می شکند، بدزبانی می کند و یا به حرف های بزرگ‌ترها گوش نمی دهد.
- چون از نوزاد متنفّر است، این گونه تصوّر می کند که او را از پنجره به پایین پرت کرده و یا او را خفه کرده است. لذا بی مقدمه به طرف تخت خواب یا اتاق نوزاد می دود تا ببیند آیا نوزاد هنوز آنجا هست یا نه.
- بعضی وقت ها کودک بزرگ‌تر، از غذا خوردن خودداری می کند و یا دچار بی اشتهایی شده و عمداً خود را به مریضی می زند تا توجه والدین را به خود جلب کند. هم‌چنین ممکن است اظهار ترس بیجا بکند.
- حسادت در بعضی از کودکان با سرفه یا جوش‌های پوستی بروز می کند و برخی هم بسترشان را خیس می کنند.
- برخی از کودکان هنگام بروز حسادت، ناخن هایشان را می جوند و یا موهایشان را می کشند.
- شخص بزرگسال، از فرد موفّق بدگویی می کند، غیبتش را می کند و یا عیب او را بزرگ‌نمایی می کند تا بدین وسیله، او را از چشم دیگران بیندازد. بعضی وقت ها هم، چنان از فردی تعریف و تمجید کرده و از او شخصیتی در نزد دیگران می سازد که به راحتی کسی به طرف آن نرفته و رابطه ای برقرار نکند.
- بعضی وقت ها چون عملاً امتیازات فرد مورد نظر را نمی تواند کسب کند در نتیجه مکانیزم بی‌اعتنایی را در پیش می گیرد.
علت حسادت های کودکان وروشهای پیش گیری آن:
- توقع موفقیت بیش از تلاش خود و حق قایل شدن بیش از اندازه به خود.
- ترس از دست دادن موقعیت و یا امتیازات موجود و به همین دلیل تملق و چاپلوسی کردن
- مشاهده موفقیت و امتیاز دیگران و احساس عدم توانایی در خود، برای کسب آن امتیاز که منجر به افسردگی فرد می شود.
- احساس حقارت و شرمندگی و در نتیجه دست زدن به تخریب دیگران و یا انجام تبلیغات در باره خود، مثل متوسل شدن به سوابق خانوادگی، وصل کردن خود به افراد برجسته‌ای در جامعه که می شناسد.
- نداشتن اعتماد به نفس و خودباوری
- تربیت نادرست
روشهای جلوگیری از حسادت
بخاطر اینکه از حسادت کودکان پیش گیری کنیم باید عواملی را رعایت کنیم:
- به کودک بزرگ در صورت وجود کودک کوچک‌تر ابراز علاقه کنید تا امنیت خاطر برایش حاصل شود.
- پس از تولّد نوزاد، کودک بزرگ‌تر را از خود دور نکنید، یعنی اتاقش را تغییر ندهید و به دلیل ترس از اذیت کردن کودک کوچک‌تر، او را به مهد کودک نفرستید، اگر چنین قصدی دارید قبل از تولّد نوزاد انجام دهید.
- کودک را برای خرید وسایل نوزاد همراه خود ببرید. (حتی بهتر است به کودک پول بدهید تا خودش چیزی برای نوزاد بخرد.)
- کودک را تشویق به مراقبت از نوزاد بکنید، مثلاً در استحمام نوزاد اجازه بدهید کودک به شما (مادر) کمک کند.
- اگر کودک علاقه‌مند است که نوزاد را ناز و نوازش کند، اجازه چنین کاری را بدهید و در عین حال مراقبش باشید.
- وقتی که مادر نوزاد را بغل می کند، بهتر است پدر یا سایر اعضای حاضر در منزل، کودک بزرگ‌تر را بغل کرده و یا نوازش کنند.
- در هنگام بروز حسادت با عصبانیت کودک را منع نکنید، بلکه با تحمّل و بردباری او را راهنمایی نمایید.
- از توجه و محبت افراطی به نوزاد در حضور دیگر فرزندان پرهیز کنید.
- مسئله حسادت کودک به نوزاد را در حضور وی برای میهمانان تعریف نکنید.
- از تبعیض بین فرزندان و یا همکاران و شاگردان به شدت پرهیز کنید.
- موفقیت دیگران را به رُخ همکاران یا دوستان نکشید و او را با دیگران مقایسه نکنید، اگر قرار است مقایسه ای صورت بگیرد هر کس را با گذشته خودش مقایسه کنید؛ زیرا انسان ها با هم تفاوت دارند و برای هر کسی شخصیت، علاقه و عملکردش ارزشمند است.
- کمبودها، نقایص بدنی و نقاط ضعف افراد را به رُخش نکشید و یا نزد دیگران بیان نکنید، چون ممکن است نسبت به آنها احساس حقارت بکند و در نتیجه حسد بورزد.
- از توسل به فشار، اجبار، تهدید، سرزنش و یا تنبیه برای درمان حسادت پرهیز کنید؛ زیرا فردی که دچار اختلال حسادت می شود، بیشتر از دیگران نیازمند محبّت است.
- توان‌مندی فردی را که حسد می ورزد، برجسته نموده و از آنها صحبت کنید، مثلاً بگویید اگر فلانی نقّاش خوبی است، در عوض تو شاگرد ممتاز کلاس هستی. اگر فلانی کار را به سرعت انجام می دهد، تو با دقت انجام می دهی.