بي‌اشتهايي در کودکان:
از نظر متخصصان کودک، بیاشتهایی به دو علت عضوی و روحی اتفاق میافتد، روش‌هاي نادرست ما در تغذيه کودک که موجب لجبازي و خودداري او از خوردن مي‌شود با کاهش رشد کودک نسبت به گذشته همراه خواهد
بود.
بیاشتهایی به علت روحی
اگرشرايط روحي و رواني کودک و نحوه تغذيه او اززمان تولدش مناسب باشد معمولا نبايد شاهد بي‌اشتهايي کودک باشيم. بايد توجه داشت که رابطه کودک با محيط اطرافش با نحوه غذا خوردن او مشخص مي‌شود يعني کودک هر اعتراض يا مشکلي را با طرز غذا خوردن خود نشان مي‌دهد. متخصصان می‌گویند: اجبار پدر و مادر در غذا خوردن و رفتار اضطراب گونه مادر، مشاجره والدين، جدايي و تولد خواهر و برادر کوچک‌تر همه از جمله شرايطي است که کودک به آن اعتراض مي‌کند. پدر و مادر نبايد با تهديد، تنبيه و حتي تشويق به کودکان غذا بدهند؛ چرا که اين امر اثرات بدي در تغذيه کودک دارد شرايط را بايد به گونه‌اي فراهم کنيم تا کودک هنگامي که گرسنه مي‌شود خودش به طرف غذا بيايد.
بیاشتهایی کودک به علت عضوی
یکی دیگر از عواملی بیاشتهایی کودک که می‌توان به آن اشاره کرد ابتلا به عفونت‌های ادراری و انگل در کودکان است ابتلا به عفونت‌های ادراری، انگل، مشکلات کبدی، ریوی، مننژیت توأم با تب و سرماخوردگی میتواند جزو عوامل عضوی بیاشتهایی در کودکان باشد. بنابراین بیاشتهایی ممکن است حاد یا مزمن باشد. در نوع حاد کودک به طور ناگهانی دچار بیاشتهایی میشود و در نوع مزمن، کودک به مدت 6 ماه تا یک سال دچار بیاشتهایی میشود.
عوامل دیگر در بیاشتهایی کودک
نوشیدن بیش از حد آب:
نوشیدن بیش از حد آب کودک‌تان را پر میکند و ممکن است به همین علت دچار بی اشتهایی شود. معده کودک‌تان خیلی کوچک است و شیر مادر و دیگر مایعات در مقادیر کم میتوانند مایعات مورد نیاز معده را جبران کنند. اگر فرزندتان را بر خلاف میلش مجبور به نوشیدن آب اضافی میکنید، باید انتظار کم اشتها شدنش را هم بکشید.
بی اشتهایی به دلیل گرمای بیش از حد محیط:
گرمای بیش از حد میتواند باعث تحریک بیاشتهایی در فرزندتان شود. وقتی کودک نسبت به گرمای بیش از حد تحریک پذیر میشود ممکن است این شرایط منجر به مشکلاتی دیگر از جمله استفراغ، عرق کردن، ناراحتی معده، و ضایعههای پوستی شود. در نتیجه کودک در برابر خوردن غذا مقاومت میکند. اگر اشتهای فرزندتان بهبود پیدا نکرد حتما به پزشک مراجعه کنید.
رعایت نکردن نظم در غذا دادن
رعایت نکردن نظم در غذا دادن به کودکان یک فاکتور بسیار مهم است یعنی برنامه خاصی برای صبحانه، ناهار، شام و میان وعده‌ها نداشته باشیم. لزومی ندارد این وعده‌ها حتما با وعده‌های والدین همزمان باشد ما توصیه می کنیم که کودکان در وعده اصلی خانواده حضور داشته باشند اما لزومی ندارد که حتما در همان وعده کودک تمایل به غذا خوردن داشته باشد. این امرخودش جنبه آموزشی و روانی دارد. زمانی که خود کودک آمادگی غذا خوردن را دارد ما باید آمادگی داشته باشیم کودک را تغذیه کنیم و این رعایت کردن نظم در غذای کودکان باعث میشود آنها به غذا خوردن رغبت بیشتری نشان بدهند.
بی اشتهایی عادی و طبیعی در سنین 2 تا 5
بیاشتهایی عادی و طبیعی در سنین 2 تا 5 سال اتفاق میافتد این بیاشتهایی فیزیولوژی است و در سنین کودکان 2 تا 5 سال به دلیل فعالیت زیادی که دارند رشدشان کند میشود، بنابراین نیاز آنها به مواد غذایی کم خواهد شد، این بی اشتهایی فیزیولوژی موجب نگرانی خانوادهها میشود و دست به درمان دارو میشوند که به زور غذا دادن و موارد دیگر را در بر میگیرد. خانواده ها باید بدانند که بچههای 2 تا 5 ساله نیاز غذایی کمی دارند، به اضافه اینکه خیلی بازیگوشی میکنند و کامل غذا نخوردن آنها موجب میشود که تعداد دفعات غذاییشان بیشتر شود.
به کار بردن روش‌هاي نادرست مانند التماس کردن، توجه کودک به تصاوير تلويزيون، دويدن به دنبال کودک، دهان کودک را با فشار باز کردن و تجويز شربت اشتها آور هيچ يک موثر نخواهد بود. رعايت نکردن نظم در غذا خوردن، پرکردن بيش از حد ظرف غذاي کودک، رعايت نکردن تنوع در غذا، نرم کردن بيش از حد غذا در بي‌اشتهايي کودک موثر است. تغذيه کودک همزمان با افراد خانواده و استفاده از ظروف غذاي مخصوص کودک در تشويق کوک به غذا خوردن موثر است.
به توصیه متخصصان والدین باید براي غذا خوردن طول مدت معيني تعيين کنند، باقي مانده غذاي کودک را بدون اينکه در مورد آن با ديگران بحث کنند از سر سفره بردارند، کودک را با هم سن و سال خودش مقايسه نکنند زيرا رشد و ميزان اشتها در کودکان مختلف متفاوت است. همچنين در موقع غذا خوردن کنار کودک نشسته در مورد غذا با او صحبت کنند و از او بپرسند از چه غذاهايي براي شام يا روز بعد دوست دارد، کودک را در انتخاب غذا آزاد بگذارند و چنانچه مقداري از غذا را در اطراف پخش کند او را سرزنش نکنند. با شادي و نشاط، ميل به غذا خوردن را در کودک ايجاد کنند، در اکثر موارد غذا نخوردن کودکان دوره‌اي گذرا يا اعتصاب غذا است كه بايد آرامش خود را در اين گونه موارد حفظ کنند.
دانستن نکات هشت‌گانه زير درباره بي‌اشتهايي کودکان، به شما کمک مي‌کند به نحو موثرتري با آن برخورد کنيد.
1.روش‌هاي نادرست مادر در تغذيه کودک
اگر کودک‌تان غذا نمیخورد یا بي‌اشتهاست، دلایل زیادی دارد از جمله روش‌هاي نادرست مادر، در تغذيه کودکش که باعث لجبازي کودک و خودداري او از خوردن مي‌شود و با کاهش رشد کودک نسبت به گذشته همراه خواهد شد. بي‌اشتهايي کودکان علل جسمي و روحي دارد. چنان چه شرايط روحي و رواني کودک و نحوه تغذيه از بدو تولد مناسب باشد، معمولا نبايد شاهد بي‌اشتهايي کودک باشيم.
2.خوردن یا نخوردن
این مشکل از ابتدای تولد کودک ظاهر میشود و اگر دلیل آن به خاطر بیماری جسمي نباشد، نشانه هایی از لجبازي يا عکس‌العمل شيرخوار است. چون رابطه کودک با محيط اطراف با نحوه غذا خوردن او مشخص مي‌شود يعني کودک هر اعتراض يا مشکلي دارد با طرز خوردن خود(پرخوري، نخوردن غذا يا خوردن غذاهاي کم‌ارزش) نشان مي‌دهد. مثلا بي‌اشتهايي که از پنج ماهگي شروع مي‌شود، گاهي به اين دليل است که کودک مي‌خواهد با عکس‌العمل خود هشدار دهد با رفتار زورگويانه مادر در همه زمينه‌ها به خصوص اجبار پدر و مادر در غذا خوردن و رفتار اضطراب‌گونه مادر، مشاجره والدين، جدايي و تولد خواهر و برادر کوچک‌تر مخالف است. لازم است بدانيد کودک به همه اين شرايط، حق اعتراض دارد.
3.کودک‌تان را مجبور به غذا خوردن نکنید
شما نباید برای آنکه کودک‌تان را به خوردن غذا ترغیب کنید او را تهدید، تنبيه و حتي تشويق کنید. مضرات این کار بیش از فوایدش است؛ چون اوضاع غذا‌خوردن کودک را بدتر میکند. شرايط را بايد به گونه‌اي فراهم کنيد تا کودک هنگامي که گرسنه مي‌شود، خودش به طرف غذا بيايد. در اکثر موارد غذا نخوردن کودکان دوره‌اي گذراست. از والدين تقاضا مي‌شود آرامش خود را در اين‌گونه موارد حفظ کنند.
4.استفاده از روش‌های نادرست
هستند تعدادی از مادران که برای غذا دادن به کودک‌شان از روش‌های نادرستی بهره می‌گیرند مثل التماس کردن، پرت کردن حواس کودک، تصاوير تلويزيون، دويدن دنبال کودک، با سرنگ غذا دادن، تهديد، با فشار دهان کودک را باز کردن و تجويز شربت اشتهاآور که البته هيچ‌کدام موثر نيست.
5.زمان تغذيه کودک وسايل بازي او را جمع کنيد
عواملی که در غذا نخورن کودک دخالت دارد و بیاشتهایی را برای کودک به همراه دارد، رعايت نکردن نظم در غذا خوردن، پر کردن بيش از حد ظرف غذا، رعايت نکردن تنوع و نرم کردن بيش از حد غذا‌ست. موقع غذا خوردن کودک با ديگران صحبت نکنيد. غذا را در ميز يا سفره جاي مناسب قرار دهيد و پيشنهاد کنيد غذا بخورد. موقع تغذيه کودک تلويزيون را خاموش و وسايل بازي او را جمع کنيد. براي غذا خوردن، زمان معيني تعيين کنيد. باقي‌مانده غذاي کودک را بدون اينکه در مورد آن با او بحث کنيد، از سر سفره برداريد.
6.موقع غذا خوردن کنار کودک بنشينيد
ظرف‌های مخصوص غذا خوردن برای کودک و در عین حال کنار خانواده بودن، کودک را به غذا خوردن ترغیب میکند؛ چون کودک به دقت از عادت غذايي خانواده تقليد مي‌کند. چنانچه والدين طعم غذايي را دوست ندارند، نبايد در حضور کودک مطرح کنند. کودک را با هم‌سن و سال خودش مقايسه نکنيد زيرا رشد و ميزان اشتها در کودکان مختلف متفاوت است. موقع غذا خوردن کنار کودک بنشينيد و در مورد غذا با او صحبت کنيد و از او بپرسيد چه غذاهايي براي شام يا روز بعد دوست دارد.
7.کودک را سرزنش نکنيد
هیچ‌وقت کودک را مجبور به غذا خوردن نکنید. بگذارید با میل و رغبت خودش غذا را میل کند و چنانچه مقداري از غذا را در اطراف پخش كرد، او را سرزنش نکنيد. با شادي ميل به غذا خوردن را در کودک ايجاد کنيد.
8.تبلیغاتی که برای کودک ضرر دارد
به کودک یاد بدهید که خوردن پفک، چیپس و نوشابه‌های گازدار برای او مضر است و اگر دلیل تبلیغ این محصولات را جویا شد، به نوعی او را متقاعد کنید.