بازی و سرگرمی، خاک بازی

کودکان از لمس کردن شن خیلی خوشحال شده ولذت می‌برند. چون با بازی با شن تجارب مفید و لذت‌بخشی برای کودک ایجاد می شود چون شن خاصیتش مانند مایعات است از این نظر که می ریزد و کودک می تواند آن را در ظرفی بریزد و به شکل آن ظرف در بیاورد

• شن بازی آن‌قدر اهمیت دارد که در تمامی کلینیک های مشاوره و روان درمانی کودک به عنوان یکی از وسایل ضروری اتاق بازی محسوب می شود.
• شن باید در دو نوع خشک و مرطوب وجود داشته باشد تا کودک بتواند هر دو نوع آن را لمس کند و تفاوت ها و شباهت های آنها را درک کند.
• کودک درهنگام شن بازی به حفر کردن و ساختن می پردازد. برج، تپه و خانه می سازد و به انجام بازی های تخیلی مشغول می گردد. کودک می تواند در این بازی معمار دنیای خود باشد و قصر خود را در داخل شن ها خلق کند و دنیای خویش را پر از خانواده و دوستانی سازد که ساخته ذهن کودک هستند. او می تواند کاری را انتخاب کند و یا بیخیال آن بشود. و نیز می تواند بیافریند و یا نابود کند.
• همچنین می تواند با قدرت تخیلش کوهی بسازد و بی خطر به قله آن صعود کند و از آنجا به تمام دنیا بگوید: «من می تونم برای خود، یه کوه بسازم در اینجا منم که بزرگم!»
• «شن» وسیله خوبی برای بازی های تهاجمی کودک به شمار می رود زیرا می تواند شن را با ایمنی بیشتری پرتاب کند.
• کودک به وسیله این بازی احساسات درونی خویش را نشان دهد. مثلا چیزهایی را که دوست ندارد در زیر خاک دفن کند ,یا با شن سنگر بسازد و با تفنگ بازی احساسات خویش را نشان داده و تخلیه شود.
• نیز جاده و پل هایی برای عبور و مرور ماشین بسازد، سپس آنها را خراب کرده و یا توسط هواپیما بمباران کند. در ظرف چند دقیقه می تواند یک خندق حفر کند و قایقی را هدایت نماید، در لحظه ای بعد ممکن است سدی بسازد و اندکی بعد آنها را خراب کرده و خندق و قلعه ها را ویران نماید.
• «شن» وسیله بسیار مناسبی برای پاسخگویی به طیف گسترده تخیلات کودک است. در شن بازی، کودک علاوه بر اینکه به لحاظ روانی تخلیه می شود و رضایت درونی کسب می کند، در پرورش تخیل، ابتکار، خلاقیت و سازندگی او نیز مؤثر است.
• مهارت ها و مفاهیمی که کودکان در هنگام شن بازی فرا می گیرند:
• کودک از طریق حفاری، پر کردن ظرف ها، ریختن، بلند کردن و حمل کردن شن به هماهنگی و انعطاف عمومی بدن میرسد.
• و از طریق آن ، به مفاهیم وزن و ظرفیت پی می برند.
• شناسایی ذرات شن و خاصیت چسبندگی آن.
• پی بردن به شکل پذیری شن خیس، که اگر شن را کمی مرطوب کنیم به شکل ظرفی که در آن قرار دارد در می آید.
• پی بردن به مفاهیمی مانند اینکه آیا شن مثل نمک در آب حل می شود؟ آیا از صافی عبور می کند؟ و....
• درک مفاهیم هندسی و فضایی.
• پرورش قدرت تخیل، ابتکار، خلاقیت و سازندگی در کودک: کودکان موقعی که مشغول ساختن یک قلعه شنی هستند، می توانند در باره آن داستانی بسازند و غرق در تخیلات خویش شوند. فرآیند خلاقیت در چنین مواقعی در کودکان شکوفا می شود.
• از طریق شن بازی و کسب تجربیات حسی مفاهیم زیادی مثل گود کردن، فشار وارد کردن، کُپه کردن، تونل زدن، پهن کردن، تقسیم بندی و برگشت پذیری را یاد می گیرد؛ همچنین مفاهیم واژه هایی مانند عمیق، عمیق تر، داخل، بیرون و … را درک میکند.
• کودکان برای ساختن تپه های بزرگ شنی، ایجاد خندق ، ماهیچه های بزرگ شان را به کار برده و پرورش می دهند.

وسایل لازم برای شن بازی:

• جعبه شن، حوض ساده کم عمق، طشت لباسشویی پلاستیکی می تواند وسیله خوبی برای بازی کودک باشد. درون ظرف را با شن شسته پر می کنیم.
• شن خشک از جهت تجربه آموزی (در زمینه خواص شن مانند نرمی، روندگی، جابه جایی) و شن مرطوب از این نظر که کودک با خیس کردن شن به ساختن برج، دیوار، تونل، غار و … مشغول می شود، برای او بسیار جالب است.
• برای شن بازی و ساختن چیزهای مورد نظر بایستی آب در اختیار و در نزدیکی کودک قرار داشته باشد.
• رسول خدا صلي الله عليه و آله: ان التراب ربیع الصبیان -- خاک، بهار کودکان است.

به دلایلی خاک بازی برای کودک لازم است:

1. تقویت سیستم ایمنی بدن
   تحقیقات نشان داده اند که بازی با خاک و گل کاملا خیس، سیستم ایمنی کودکان را تقویت می کند و باعث میشود کمتر مریض می شوند!
2. ایجاد شادی و نشاط
   خاک بازی، موجب افزایش سطح سروتونین در مغز می شود. سروتونین، یک انتقال دهنده عصبی است که بر خُلق، حافظه، یادگیری، اشتها، خواب و… تاثیر دارد. تاثیر بازی با خاک مشابه تاثیر داروهای ضدافسردگی است. بنابراین خاک بازی برای کودک و بزرگسال شادی بخش و نشاط آور است.